موشک ضد تانک 9M113 کانکورس

مجله تصویری سلاح-  9M113 کانکورس موشک هدایت سیمی (موشکی که به وسیله رشته سیم نازکی متصل به دستگاه هدایتی، مدیریت می شود) و ضد تانک ساخت اتحاد جماهیر شوروی است که در سیستم نام گذاری ناتو تحت عنوان AT-5 شناخته می شود. جالب است بدانید که یکی از موفق ترین تسلیحات ضد تانک تولید شده تا به امروز، همین موشک 9M113 کانکورس بوده و اغلب با نمونه های مشابه غربی از جمله BGM-71 TOW آمریکایی و همچنین MILAN فرانسوی مقایسه می شود.

طراحی و توسعه

موشک 9M113 کانکورس توسط دفتر طراحی تجهیزات KBP (تولید کننده و طراحی مشهور در اتحاد جماهیر شوروی سابق) توسعه یافت. طراحی این موشک با هدف تولید نسل جدیدی از موشک های ضد تانک SACLOS به منظور استفاده در نقش تخریبی و همچنین نقش قابل حمل توسط نیروهای نظامی صورت گرفت. در موشک های دسته SACLOS اپراتور باید به طور مداوم عملیات نشانه گیری هدف را حتی زمانی که موشک در حال شلیک است دنبال کند. 9M113 به صورت موازی همراه با 9M111 مراحل طراحی و تولید خود را پشت سر گذاشت. این دو موشک از تکنولوژی مشابهی برخوردار بوده و تنها تفاوت آن ها مربوط به اندازه موشک ها می شود.

9M113 در سال 1974 دوران خدمت نظامی خود را آغاز و طبق گزارش های به دست آمده ایران نیز حدود سال 2000 یک کپی از موشک نام برده تحت عنوان Tosan را وارد خط تولید خود کرد.

 

 

این موشک به نحوی طراحی شده است که بتواند از طریق خودرو های مختلف راه اندازی شود. البته امکان شلیک به واسطه پرتابگر های مدل 9M111 نیز وجود خواهد داشت. 9M113 بخش جدایی ناپذیری از وسایل نقلیه BMD-2، BMP-2 و مهم تر از همه BRDM-2 بوده و به منظور نگه داری و حمل و نقل آن از لوله ای با جنس فایبر گلاس استفاده می شود. BRDM-2 یک خودروی زرهی گشت زنی خاکی- آبی است که توسط اتحاد جماهیر شوروی و پس از آن روسیه مورد بهره برداری قرار گرفت. این خودرو اصلی ترین سیستم راه انداز برای موشک 9M113 به شمار می رود.

 

 

عملیات راه اندازی موشک با استفاده از یک ژنراتور گازی انجام گرفته و  9M113 را به خارج از لوله پرتاب هدایت می کند. گاز نیز از قسمت پشتی لوله پرتاب به سمت بیرون هدایت می شود، درست مشابه مکانیسمی که در یک تفنگ بدون لگد مشاهده می کنیم. موشک با سرعت 80 متر در ثانیه از لوله پرتاب خارج شده و سرعت آن در مدت زمانی کوتاه توسط موتور مجهز به سوخت جامد، به 200 متر در ثانیه خواهد رسید! طی شلیک نیز موشک با پنچ الی هفت دور موتور در ثانیه به چرخش خود به سوی هدف ادامه می دهد. پرتابگر موقعیت یک لامپ مادون قرمز تابان که در بخش پشتی موشک قرار گرفته است را زیر نظر قرار داده و فرمان های لازم را از طریق یک سیم نازک به 9M113 انتقال می دهد. از طرفی یک سیستم هشدار دهنده برای این موشک نیز طراحی شده است. این سیستم در صورتی که پارازیت های ناشی از سیستمی مثل Shtora را تشخیص دهد، فعال خواهد شد. لازم به ذکر است که دقت سیستم هدایتی SACLOS در برخی منابع حدودا 90 درصد گزارش شده است.

اما اگر بخواهیم به نقاط ضعف این موشک بپردازیم، شاید مهم ترین جنبه نا امید کننده کانکورس عدم موفقیت برای حضور در میدان جنگ واقعی به عنوان یک سلاح ضد تانک باشد.

 

 

انواع

9M113 کانکورس: همان طور که پیش تر گفته شد در سیستم نام گذاری ناتو AT-5A خوانده می شود.

9M113M کانکورس ام: مجهز به کلاهک Tandem و پروب انفجاری گسترش یافته. این مدل در سال 1991 به تایید رسید.

Tosan: نسخه ایرانی ساخته شده از موشک 9M113.

9N131M1: نسخه ارتقا یافته از 9M113.

9N131M2-1: جدید ترین مدل اصلاح شده از موشک پایه 9M113.

 

 

اپراتور ها

از جمله اصلی ترین اپراتور های موشک 9M113 می توان به آذربایجان، ارمنستان، مصر، بلغارستان، کوبا، جمهوری چک، فنلاند، مجارستان، اندونزی، هند، ایران، عراق، مراکش، لهستان، رومانی، روسیه، ترکیه، اوکراین و سوریه اشاره کرد.

مشخصات موشک 9M113 کانکورس

– نوع: موشک هدایت سیمی ضد تانک

– محل تولید: اتحاد جماهیر شوروی سابق

– زمان خدمت: از سال 1974 تاکنون

– مهم ترین جنگ ها: جنگ داخلی سوریه، جنگ در دنباس، مداخله نظامی در یمن به رهبری عربستان سعودی

– طراحی شده به سال: 1970

– تولید کننده: دفتر طراحی تجهیزات KBP

– وزن: 14.6 کیلوگرم

– طول: 1،150 میلی متر و 875 میلی متر بدون ژنراتور گازی

– قطر: 135 میلی متر

– کلاهک: 2.7 کیلوگرم 9N131 HEAT

– موتور: موشک سوخت جامد

– برد عملیاتی: 70 متر تا 4 کیلومتر

– سرعت: 200 متر بر ثانیه

– سیستم هدایتی: هدایت سیمی SACLOS

– پلت فرم پرتاب: وسایل نقلیه از جمله BRDM-2

 

 

مطالب مجله تصویری سلاح را در این لینک دنبال کنید.