زره پوش چالاک!

مجله تصویری سلاح– فرت از جمله خودرو های نظامی زره پوش بریتانیایی است که برای شرکت در عملیات های مخصوص شناسایی طراحی و تولید شد. این خودروی نظامی بین سال های 1952 و 1971 در کمپانی بریتانیایی دایملر مراحل توسعه و ساخت خود را پشت سر گذاشت. فرت طی مدت زمان خدمت گسترده اش، در اختیار نیرو های نظامی مختلفی از جمله ارتش بریتانیا، هنگ نیروی هوایی سلطنتی و همچنین کشور های مشترک المنافع قرار داشته است.

تاریخچه

خودروی نظامی زرهی فرت در سال 1949 به دنبال ارائه درخواست تولید از جانب ارتش بریتانیا (سال 1947) توسعه یافت. خودرو های سبک ویژه عملیات های شناسایی طی جنگ جهانی دوم متولد شدند که یکی از مهم ترین آن ها نیز خودروی نظامی شناسایی دایملر با عنوان Scout Car محسوب می شود. در واقع کمپانی مذکور در این زمینه جز پیشتازان اصلی به شمار می آید. تجربه موفقیت آمیز تولید 6،626 واحد “دینگو” (یکی دیگر از خودرو های نظامی مشابه تولید شده طی جنگ جهانی دوم) منجر به عقد قرارداد توسعه نمونه اولیه فرت در اکتبر سال 1948 شد. بدین ترتیب اولین خودرو در ماه ژوئن سال 1950 تحویل داده شد.

همانند دیگر خودرو های نظامی شناسایی کمپانی دایملر، فرت نیز از سیستم تعلیق (فنر بندی) مشابهی برخوردار است با این تفاوت که چرخ دنده های اپی سیکلیک این مدل به طور قابل توجهی سبب کاهش انتقال بار گشتاور شده و قدرت کلی مجموعه را ارتقا می دهد. البته بخش مهمی از این قدرت بیشتر توسط موتور بنزینی رولز رویس B.60، 4.26 لیتری و 6 سیلندری تامین می شود.

نسبت نیرو به وزن تقویت شده این مدل در مقایسه با دینگو، باعث افزایش سرعت و همچنین قابلیت حرکت خودرو در مسیر های ناهموار شده است. از طرفی اگر فرت را مقابل دایملر دینگو و یا فورد Lynx قرار دهیم، مخزن مخصوص تسلیحات با اندازه ای بزرگ تر به چشم می خورد که مستقیما روی بدنه قرار گرفته است. این ویژگی سبب شده تا فرت بسیار پر سر و صدا تر از دینگو باشد.

خودروی نظامی فرت با استفاده از ورقه ی فولادی به ضخامت 6 الی 16 میلی متر زره پوش شده است و محافظت خوبی از خدمه در برابر تراشه های ناشی از شلیک گلوله های مختلف به عمل می آورد. تنها بخشی که فاقد این پوشش زرهی است، قسمت فوقانی بالای سر خدمه محسوب می شود چرا که خودروی ابتدایی فرت به صورت غیر زرهی و بدون سقف طراحی شده بود. جالب است بدانید که شش پرتاب کننده نارنجک نیز در مجاورت چرخ های جلو و روی بدنه در نظر گرفته شد. این پرتاب کننده ها در تمامی مدل های متعاقب هم وجود داشتند.

از نظر تسلیحات علاوه بر سلاح های شخصی خدمه، فرت قابلیت حمل تیربار متوسط ام 1919 برونینگ و همچنین تیربار سبک برن 303. را در اختیار دارد. لازم به ذکر است که تمامی موارد مذکور در ارتباط با نمونه اولیه فرت تحت عنوان “فرت مارک 1” است.

برخلاف فرت مارک 1 که از پوشش زرهی نسبتا سبک و سیستم تسلیحاتی قابل گزینش برخوردار بود، فرت مارک 2 به گونه ای طراحی شد که از همان ابتدا یک تیربار ام 1919 برونینگ را در قسمتی همانند یک برجک مستقل جای دهد. اگرچه سطح محافظتی این خودرو برای تمامی خدمه و به ویژه خدمه ای که اختصاصا مسئول سلاح بود، بسیار بیشتر از مارک 1 عنوان شد، برجک با افزایش ارتفاع خودرو منجر به انگشت نما شدن آن می شد و این خود عیبی بزرگ برای یک خودروی نظامی ویژه شرکت در عملیات های شناسایی محسوب می شود. بدین ترتیب انتخاب از میان دو خودروی ذکر شده وابسته به نوع عملیات مد نظر خواهد بود.

ابعاد کوچک و چالاکی قابل توجه فرت سبب شده تا بتوان از آن حتی در محیط های درون شهری نیز استفاده کرد. علاوه بر مزیت هایی که تاکنون اشاره شد، این خودروی نظامی از قدرت کافی برای پیمودن مسیر های پر پیچ و خم و ناهموار نیز برخوردار بوده و اگرچه دیگر در خدمت ارتش بریتانیا قرار ندارد، همچنان به عنوان یکی از محبوب ترین محصولات نظامی تولید شده با کشور های مشترک المنافع و در عین حال کلکسیونر های خصوصی همکاری می کند. دلیل اصلی تمایل کلکسیونر ها به این خودرو، ابعاد جمع و جور و قیمت مناسب آن (حدود 20،000 الی 30،000 دلار در آمریکا، 40،000 الی 60،000 دلار در استرالیا و حدود 9،000 دلار در جمهوری چک) است. مارک 1 و مارک 2 فرت توسط نیرو های نظامی استرالیا نیز بین سال های 1953 تا 1970 به خدمت گرفته شده اند.

تولید

در مجموع 4،409 فرت شامل 16 مدل متنوع با شماره های مختلف مارک بین سال های 1952 تا 1962 تولید شد. قابلیت ارتقا موتور با نسخه پر قدرت تر FB60 نیز وجود خواهد داشت. این تغییر منجر به افزایش قدرت تا 55bhp نسبت به موتور استاندارد B60 می شود.

اپراتور های فعلی

امارت ابوظبی

بحرین

اندونزی

میانمار

برونئی

گامبیا

جامائیکا

اردن

کنیا

کویت

نپال

مالاوی

ماداگاسکار

نیجریه

سودان

اوگاندا

زامبیا

اپراتور های پیشین

استرالیا

کانادا

فرانسه

هند

ایران

عراق

لبنان

لیبی

پرتغال

بیافرا

بورکینافاسو

کامرون

جمهوری آفریقای مرکزی

غنا

نیوزیلند

جمهوری عربی یمن

یمن جنوبی

سری لانکا

زئیر

سوئد

انگلستان

انواع

نمونه های متعددی از فرت وجود دارد که از نظر نوع تجهیزات، حضور برجک و یا عدم حضور آن و همچنین برخورداری از موشک های ضد تانک متفاوت هستند. با توجه به تمامی این موارد، احتمالا بیشت از 60 مدل مختلف از خودرو های نظامی فرت تولید شده است.

– Mk 1: فاقد برجک، جنگ افزار اصلی ام 1919 برونینگ با کالیبر 30.

– MK 1/1: تجهیز به صفحات جانبی و پشتی با ضخامت بیشتر، بدنه کاملا زرهی، جنگ افزار اصلی ام 1919 برونینگ با کالیبر 30.

– Mk 1/2: مشابه نمونه قبلی اما مجهز به یک برجک ثابت، ظرفیت سه نفر خدمه، جنگ افزار اصلی برن LMG

– Mk 2: خودروی نظامی پایه مخصوص شرکت در عملیات های شناسایی، جنگ افزار اصلی ام 1919 برونینگ با کالیبر 30. به همراه برن LMG

– Mk 2/1: نسخه ی اصل Mk 1 مجهز به برجک، جنگ افزار اصلی ام 1919 برونینگ با کالیبر 30. به همراه برن LMG

– Mk 2/2: نسخه دیگری از Mk 1 همراه با یک سری تغییرات، جنگ افزار اصلی ام 1919 برونینگ با کالیبر 30.

– Mk 2/3: همان Mk 2 اما مجهز به صفحات جانبی ضخیم و سیستم زرهی کامل تر، جنگ افزار اصلی ام 1919 برونینگ 30.

– Mk 2/4: نسخه ی دیگری از Mk 2 مجهز به برجک، جنگ افزار اصلی ام 1919 برونینگ با کالیبر 30.

– Mk 2/5: نمونه مشابه Mk 2/4، جنگ افزار اصلی ام 1919 برونینگ به همراه برن LMG

– MK 2/6: نمونه مشابه Mk 2/3 و حامل موشک های ضد تانک، جنگ افزار اصلی ام 1919 برونینگ و 4 موشک، مورد استفاده توسط ارتش بریتانیا و ابو ظبی

– Mk 2/7: مشابه Mk 2/6 اما فاقد قابلیت حمل موشک های ضد تانک

– Mk 3: بدنه پایه مانند Mk 4 و 5، چرخ های بزرگ تر، پوشش زرهی سنگین تر، سیستم تعلیق پر قدرت

– Mk 4: خودروی نظامی شناسایی مجهز به برجک، جنگ افزار اصلی ام 1919 برونینگ

– Mk 5: بدنه مانند Mk 3 و مجهز به برجک متفاوت از سایر مدل ها، قابلیت حمل موشک های ضد تانک

– Ferret 80

مشخصات خودروی نظامی فرت

– محل تولید: انگلستان

– وزن: 3.7 تن

– طول: 3.7 متر

– پهنا: 1.91 متر

– ارتفاع: 1.88 متر

– خدمه: 2 شامل فرمانده و راننده

– جنگ افزار اصلی: ام 1919 برونینگ

– موتور: رولز رویس B60 با قدرت 130 اسب بخار

– نسبت نیرو به وزن: 35.1 hp/tone

– برد عملیاتی: 310 کیلومتر

– سرعت: 93 کیلومتر در ساعت