پرنده کاواساکی؛ ویژه جنگ الکترونیک!

مجله تصویری سلاح– شرکت صنایع سنگین فضانوردی کاواساکی از زیرمجموعه‌های شرکت مادر صنایع سنگین کاواساکی (KHI) محسوب می‌شود که در زمینه تولید هواپیما، سیستم‌های فضایی، سیستم‌های شبیه‌ساز، موتور جت، موشک و تجهیزات الکترونیک فعالیت دارد و آژانس تحقیقات فضایی ژاپن به صورت مستقیم با آن همکاری می‌کند.

طی دهه‌های اخیر فعالیت کاواساکی در زمینه تولید هواپیما بسیار گسترش یافته است و هم‌اکنون وزارت دفاع ژاپن انواع مختلف پرنده‌های آهنین مورد نیاز خود از جمله T-4، P-3C، XP-1 و XC-2 را از کاواساکی خریداری می‌کند. این شرکت در بخش فعالیت‌های تجاری گام‌های گسترده برداشته است و در قالب طرح‌های مشترک، با شرکت‌های بزرگ تولیدکننده هواپیما محصولات مختلف را به تولید می‌رساند که از جمله آنها می‌توان به ساخت قطعات جانبی برای هواپیماهای بوئینگ 767، 777 و 787، و امبرائر 170/175 و 190/195 اشاره کرد.

با همه این توضیحات، یکی از مهم‌ترین محصولاتی که مرکز تولید هواپیماهای کاواساکی در تاریخ فعالیت‌های خود ارایه داد C-1 نام داشت که نخستین پرنده ترابری تاکتیکی ساخت ژاپن پس از جنگ جهانی دوم بود.

هواپیمای C-1 کاواساکی

هواپیمای C-1 که نخستین پرواز موفق خود را در تاریخ 12 نوامبر 1970 انجام داد، در اصل یک پرنده نظامی ترابری کوتاه‌برد دو-موتوره بود که توسط نیروی هوایی ژاپن مورد استفاده قرار می‌گرفت.

سال 1966 میلادی بخش JASDF نیروی هوایی ژاپن که وظیفه گشت‌زنی و محافطت از حریم هوایی این کشور را برعهده داشت به کمک «C-46 کوماندو» فعالیت‌های خود را دنبال می‌کرد که پرنده مذکور در اصل یک هواپیمای بازنشسته بر اساس طراحی آمریکای بود و پیش از پایان جنگ جهانی دوم به تولید انبوه رسیده بود. اگرچه این هواپیما در زمان فعالیت‌ خود قابلیت‌های فراوانی ارایه می‌کرد، ولی در مقابل هواپیماهای جدیدتر از جمله «لاکهید C-130 هرکولس» حرفی برای گفتن نداشت و سرانجام تصمیم بر آن شد ژاپن هواپیمایی را در اختیار بگیرد که طراحی و تولید آن را به صورت داخلی انجام دهد.

دولت ژاپن برای دستیابی به این هدف با «کارخانه هواپیماسازی نیهون» که در اصل یک کنسرسیوم متشکل از چندین شرکت بزرگ بود وارد همکاری شد و در آن زمان شرکت مذکور به مدت چهار سال هواپیمای مسافربری YS-11 را تولید می‌کرد. کارخانه هواپیماسازی نیهون پس از انجام بررسی‌های لازم «صنایع سنگین کاواساکی» را به عنوان پیمانکار اصلی خود معرفی کرد و بر این اساس هواپیمای جدید توسط همین شرکت نامگذاری شد. از نوامبر 1970 به بعد که نخستین پرواز موفق C-1 انجام شد، این محصول به عنوان هواپیمای ترابری نظامی برای کارخانه هواپیماسازی نیهون مورد استفاده قرار گرفت.

سیاست ژاپن در دوره زمانی مذکور این بود که تجهیزات نظامی می‌بایست بسیار دقیق ساخته شوند و بر این اساس تاکیدی بر استفاده از قابلیت‌های تهاجمی در آنها وجود نداشت. بنابراین حداکثر برد این هواپیما کاهش یافت تا برد عملیاتی آن داخل مرزهای ژاپن افزایش یابد. زمانی که دولت آمریکا منطقه اوکیناوا را با صدها جزیره به وسعت 1000 کیلومتر به ژاپن پس داد، محدودیت‌های C-1 نمایان شد و این هواپیما قادر نبود در جنوبی‌ترین نقطه ژاپن خود را به دورافتاده‌ترین جزایر اوکیناوا برساند. همین مسئله کاهش تولید هواپیمای مذکور را باعث شد.

هواپیمای ترابری C-1 کاواساکی از سال 1974 میلادی به صورت عملیاتی مورد استفاده قرار گرفت و پس از آن مدل C-2 با برد بیشتر طراحی شد که قرار بود بیست دستگاه نخست آن تا سال 2014 میلادی به آسمان برود. در تاریخ 30 ژوئن 2016 سرانجام نخستین مدل هواپیمای C-2 با نام 68-1203 در اختیار مرکز توسعه هوایی و آزمایش‌های نظامی ژاپن قرار گرفت و در مجموعه هوایی گیفو نخستین بررسی‌های عملیاتی روی آن انجام شد.

مهم‌ترین مشخصات هواپیمای C-1 کاواساکی را می‌توان به قرار زیر معرفی کرد:

• سرنشین: 5 نفر (خلبان، کمک خلبان، ناوبر، مهندس پرواز، لُودمَستر)
• ظرفیت: 60 سرباز، 45 چترباز، 36 بیمار به همراه پزشک، یا بار
• طول: 29.00 متر
• طول بال‌: 30.60 متر
• ارتفاع: 9.99 متر
• سطح بال: 120.5 متر مربع
• وزن خالی: 23320 کیلوگرم
• حداکثر وزن هنگام برخاستن از سطح زمین: 38700 کیلوگرم
• موتور: 2 موتور «پرات و ویتنی جِی‌تی‌8‌دی-ام-9 توربوفَن» ساخت شرکت میتسوبیشی، هر یک از موتورها مجهز به توان 64.5 کیلونیوتن
• حداکثر سرعت: 806 کیلومتر بر ساعت در ارتفاع 7620 متر با میانگین وزن 35450 کیلوگرم
• سرعت کروز: 657 کیلومتر بر ساعت در ارتفاع 10670 متری با میانگین وزن 35450 کیلوگرم
• برد: 1300 کیلومتر (حداکثر ظرفیت ترابری)
• حداکثر ارتفاع پرواز: 11600 متر
• نرخ صعود: 17.8 متر بر ثانیه

اگر بخواهیم این پرنده را به صورت خلاصه معرفی کنیم می‌توان گفت C-1 یک هواپیمای ترابری نظامی محسوب می‌شود که نخستین پرواز خود را در تاریخ 12 نوامبر 1970 انجام داده است و با این وجود از دسامبر 1974 میلادی به صورت رسمی در نیروی هوایی ژاپن مورد استفاده قرار گرفته است. از ابتدا اکتبر 1981 میلادی 31 دستگاه C-1 ساخته شد که هزینه ساخت هر کدام از آنها حدود 4.8 میلیارد یِن بود. این هواپیمای ترابری برای حمل چتربازان کاربرد فراوان داشت و التبه یک خمپاره‌انداز 105 میلیمتری، سه جیپ، یک کامیون 2.54 تنی یا دو کامیون 0.76 تنی، و سه پالت استاندارد حمل و نقل هوایی را شامل می‌شد.

بر خلاف راهکارهایی که شرکت هواپیماسازی لاکهید تا قبل از مدل C-130 برای بخش دم ارایه می‌کرد، کاواساکی در طراحی مدل EC-1 برآمدگی‌های بزرگ در بخش دماغه و دم در نظر گرفت تا بتواند حسگرهای مختلف خود را در آن جا دهد. با این توصیف هواپیمای EC-1 یکی از غیرمعمول‌ترین برآمدگی‌ها را در بین هواپیماها روی دماغه و زیر دم خود جا داده است.

هواپیمای EC-1 کاواساکی

مدل اصلاح‌شده پرنده مذکور با نام EC-1 به عنوان یک هواپیمای آموزشی جنگ الکترونیک معرفی شد که تمامی حسگرهای لازم را در خود جا داده بود. جنگ الکترونیک یک اصطلاح نظامی محسوب می‌شود که به کاربرد سیستم‌های الکترونیک و اموج الکترومغناطیسی در نبردها اشاره دارد و ابزارهای مختلف از جمله سیستم‌های ارتباط رادیویی، ایجاد اختلال در ارتباطات رادیویی، شنود و … را شامل می‌شود.

برای جنگ الکترونیک قابلیت‌های دیگر از جمله هدایت نفرات، موشک‌ها، و دستگاه‌های الکترونیک هم در نظر گرفته شده است و EC-1 یک هواپیمای مجهز برای آموزش خدمه در حوزه عملیاتی جنگ الکترونیک است.

دو هواپیما C-1 و EC-1 از نظر ابعاد کاملا مشابه یکدیگر ساخته شده‌اند و تنها تفاوت در شکل ظاهری آنها به دماغه EC-1 مربوط می‌شود که بزرگتر و پهن‌تر ساخته شده است و البته از نظر امکانات داخلی، مدل اصلاح شده قابلیت‌های اختصاصی در حوزه جنگ الکترونیک را در خود جا داده است.