سی‌اف-105 اَرو؛ یکی از بحث برانگیزترین پروژه ها در تاریخ نظامی که برای جنگ با روس ها ساخته شد
مجله تصویری سلاح – تصمیم ناگهانی کانادا در سال 1959 برای توقف تولید جت جنگنده رهگیر آورو کانادا سی‌اف-105 اَرو (Avro Canada CF-105 Arrow) هنوز موضوعی است که درباره آن بحث می شود. این که چرا پرونده تولید این هواپیما بسته شد همچنان یک راز باقی مانده است.
هواپیمای سی‌اف-105 اَرو از بسیاری جهات کلیدی جلوتر از زمان خود بود. این هواپیمای بال مثلثی نه تنها طراحی زیبا و جذابی داشت، بلکه با توجه به مشخصات، توانایی پرواز با سرعت فراصوت در ارتفاع نزدیک به 60000 پایی را داشت.
سی‌اف-105 اَرو شبیه به یک دورگه بین جنگنده و بمب افکن پیشرفته به نظر می رسید.
به عنوان یک هواپیمای دوران جنگ سرد، اَرو نه تنها توانایی حمل تسلیحات هسته ای را داشت، بلکه برای ردیابی و رهگیری هواپیماهای روسی مجهز به سلاح هسته ای که به دنبال عبور از اقیانوس اطلس و حمله بالقوه به قاره آمریکا بودند، طراحی شده بود.
آشنایی با سی‌اف-105 اَرو
سی‌اف-105 اَرو یک هواپیمای جت رهگیر فراصوت بود که در سال های دهه 1950 توسط شرکت آورو کانادا ساخته شد. اَرو یکی از پیشرفته ترین هواپیماهای دوران خود بود، اما در سال 1959 دولت نخست وزیر جان دیفن‌بیکر تصمیم به توقف این پروژه گرفت.
سی‌اف-105 اَرو دارای دو خدمه شامل خلبان و یک افسر ناوبری/تسلیحات بود. این هواپیما در نمونه های اولیه از دو پیشرانه پرت اند ویتنی جی-57 پی5 توربوجت نیرو می گرفت که هر کدام 12500 پوندفوت نیروی پیشرانش (18500 پوند با پس سوز) تولید می کردند.
طول سی‌اف-105 اَرو برابر با 23.70 متر، فاصله دو نوک بال آن 15 متر و ارتفاع آن 6.45 متر بود. وزن خالی این هواپیما برابر با 22224 کیلوگرم و وزن ناخالص آن 25818 کیلوگرم بود. بیشینه وزن اَرو هنگام برخاستن از زمین نیز 30844 کیلوگرم بود.
بیشینه سرعت این هواپیما 2 ماخ بود و می توانست تا 53000 پا اوج بگیرد. برد رزمی آن نیز 670 کیلومتر بود.
سی‌اف-105 اَرو؛ جذاب و نوآورانه
ساخت هواپیمای بال مثلثی اَرو در سال 1956 آغاز شد. از جمله ویژگی های نوآورانه آن یک محفظه بمب داخلی بود که می توانست بمب ها و مهمات استاندارد آن زمان را در خود جای دهد.
نخستین نمایش اَرو در 4 اکتبر 1957 انجام شد. اما آغاز رقابت فضایی شوروی و عصر موشک با پرتاب اسپوتنیک 1 در همان روز، معرفی سی‌اف-105 اَرو را تحت الشعاع قرار داد.
اَرو که به واسطه هزینه های هنگفت ساخت آن مخالفان جدی در دولت های کانادا داشت، نخستین پرواز خود را در مارس 1958 انجام داد.
نخستین اَرو با کد آر ال-201 (RL-201) موفق شد تا به سقف پرواز تعیین شده 50000 پایی رسیده و با سرعت تقریبا 2 ماخ پرواز کند. آزمایش های بیشتر منجر به ساخت چهار هواپیمای دیگر با کدهای آر ال-202، آر ال-203، آر ال-204 و آر ال-205 شد.
لغو پروژه سی‌اف-105 اَرو
در 20 فوریه 1959 این پروژه به صورت رسمی توسط دولت کانادا لغو شد. در تاریخ هوانوردی کانادا از این روز به عنوان “جمعه سیاه” یاد می شود. لغو این پروژه موجب بیکاری 15000 کارمند آورو و 14000 نفر دیگر در زنجیره تامین شد. در آن زمان، جدا از شش هواپیمایی که تکمیل شده بودند، 31 فروند نیز در حال ساخت بود.
افزایش هزینه ها به حداقل یک میلیون دلار برای هر هواپیما و پیرو آن معرفی موشک های بالستیک قاره پیما توسط شوروی از دیگر دلایل منسوخ شدن مفهوم اَرو عنوان می شوند.
ظهور سامانه های موشکی سام (SAM) گزینه ای کم هزینه‌تر و به همان اندازه موثر برای مقابله با بمب افکن های راهبردی سرعت بالای روسی بود. این نیز جرقه تئوری های توطئه ای را زد که به نقش آمریکا در لغو پروژه سی‌اف-105 اَرو و جلوگیری از رقابت آن با جنگنده های کمتر پیشرفته آمریکایی اشاره داشتند.
چند اقدام پس از لغو پروژه اَرو این شک را تقویت کرد. از آن جمله می توان به از بین بردن همه نمونه های اولیه و ابزارهای صنعتی که به طور خاص برای پروژه اَرو توسعه یافته بودند، اشاره کرد. پیشرانه های جدید سبک‌تر و قدرتمندتر که توسط شرکت اورندا انجینز (Orenda Engines) برای پرواز با سرعت بیش از 2 ماخ تولید شده بودند نیز تقریبا کنار گذاشته شدند. از این پیشرانه ها در هواپیماهای اف-104 و سی‌اف-101 وودو ساخت آمریکا استفاده شد که دومی از نظر عملکرد نسبت به اَرو در جایگاه پایین‌تری قرار داشت.
بر این اساس پروژه اَرو به یکی از بحث برانگیزترین پروژه ها در تاریخ هوانوردی نظامی تبدیل شد.
یک کپی اندازه کامل از سی‌اف-105 اَرو در موزه هوا و فضای کانادا در شهر تورنتو وجود دارد.
