اف-14 تامکت؛ درباره یکی از مطرح ترین جنگنده های جهان با 48 سال سن!
مجله تصویری سلاح – گرومن اف-14 تامکت یکی از مطرح ترین جت های جنگنده ارتش آمریکا بود. این هواپیمای توانمند نخستین پرواز خود را در 21 دسامبر 1970 انجام داد، اما معرفی رسمی آن در 22 سپتامبر 1974 صورت گرفت. اف-14 تامکت به عنوان یک رهگیر، جنگنده چند منظوره و برتری هوایی ایفای نقش می کرد.
در دوران اوج اف-14 تامکت، تعداد 712 فروند از این هواپیما تولید شد. پس از سه دهه خدمت، اف-14 در سال 2006 بازنشسته شد. اما این جت جنگنده نمادین همچنان به اندازه زمانی که در خدمت ارتش آمریکا بود، مورد توجه است. جدا از طراحی آیرودینامیک، سرعت بالا و موشک دوربرد فینیکس، پیشرانه اف-14 یکی از جالب توجه‌ترین ویژگی های این جت جنگنده بود.
از زمان معرفی، پیشرانه اف-14 تامکت چند بروزرسانی و ارتقا را تجربه کرد. در ادامه نگاهی به این بخش جالب توجه اف-14 خواهیم داشت.
جالب توجه‌ترین ویژگی اف-14 تامکت پیشرانه های آن بودند
پیشرانه پرت اند ویتنی تی‌اف30
زمانی که جت جنگنده اف-14 تامکت رونمایی شد، دارای دو پیشرانه توربوفن پرت اند ویتنی تی‌اف30 بود. هر یک از این پیشرانه ها توانایی تولید 20900 پوند فوت نیروی رانش با پس‌سوز را داشتند. این نیرو به اف-14 اجازه می داد تا بیشینه سرعت 2.34 ماخ (2485 کیلومتر بر ساعت) را به طور پیوسته حفظ کند.
برای کاهش مصرف سوخت، جنگنده های اف-14 تامکت اغلب با سرعت کروز عادی پرواز می کردند. این عاملی کلیدی در انجام ماموریت های گشت‌زنی طولانی بود.
پیشرانه های تی‌اف30 دارای ورودی های هوای مستطیلی با درب ها و رمپ های متحرک بودند. این عاملی کلیدی در حفظ جریان هوا به پیشرانه از لحظه برخاستن هواپیما تا زمان رسیدن به بیشینه سرعت فراصوت بود. همچنین، این پیشرانه ها می توانستند با نازل های مختلف جفت شوند.
پیشرانه جنرال الکتریک اف110
در اوایل سال 1980، پیشرانه های پرت اند ویتنی تی‌اف30 به دلیل مشکلاتی که داشتند با انتقادات زیادی مواجه شدند. استفاده از یک تقویت کننده تیغه فرکانس بالا و تقویت کلی محفظه پیشرانه به نظر می رسید آسیب ناشی از مشکلات پیشین پیشرانه را محدود کند. اما در نهایت مشخص شد که این راه حلی کوتاه مدت برای مشکلی بلند مدت است.
بر همین اساس، پیشرانه های جنرال الکتریک اف110 جایگزین پیشرانه های پرت اند ویتنی تی‌اف30 شدند. این پیشرانه های جدید از قدرت بیشتری برخوردار بودند (28200 پوندفوت با پس‌سوز) و این امکان برخاستن هواپیما با کمک منجنیق پرتاب به جای برخاستن از روی باند را فراهم کرد. این کار بدون استفاده از پس‌سوزها امکان‌پذیر بود. پیشرانه های اف110 به اندازه کافی پایدار بودند تا اف-14 تامکت حتی در صورت از دست دادن یکی از آنها همچنان به صعود در آسمان ادامه دهد.
این جت جنگنده از برد پروازی 3000 کیلومتر و برد رزمی 930 کیلومتر برخوردار بود و می توانست تا ارتفاع 53 هزار پا (16 هزار متر) اوج بگیرد.
در اواخر سال 1981، پیشرانه ای جدید تولید شد که قرار بود با نمونه اولیه اف-14بی آزمایش شود. پس از چند آزمایش، این پیشرانه رد شد.
پیشرانه های اف-14 تامکت از نگاه اعداد و ارقام
پیشرانه اف110 دارای قطر 1180 میلیمتر بود، 3840 پوند (1742 کیلوگرم) وزن داشت، و سرعت جریان هوا و همچنین نسبت کنار گذر آن به ترتیب 265 پوند بر ثانیه و 0.85 بود. بیشینه دمای محفظه احتراق این پیشرانه به 1745 درجه کلوین (1472 درجه سلسیوس) می رسید. در مورد نیروی رانش و رانش با پس‌سوز، اعداد به ترتیب برابر با 73.8 کیلونیوتن و 124.5 کیلونیوتن بودند. در مورد مصرف سوخت بدون و با پس‌سوز، آمار پیشرانه جنرال الکتریک اف110 برابر با 165 پوند بر کیلونیوتن ساعت و 443 پوند بر کیلونیوتن ساعت بود.
از سوی دیگر، پیشرانه پرت اند ویتنی تی‌اف30 دارای قطر 1245 میلیمتر بود، 4023 پوند (1823 کیلوگرم) وزن داشت، نرخ جریان هوا و نسبت کنار گذر آن به ترتیب برابر با 260 پوند بر ثانیه و 0.73 بود. بیشینه دمای محفظه احتراق این پیشرانه به 1590 درجه کلوین (1317 درجه سلسیوس) می رسید. نیروی رانش بدون و با پس‌سوز به ترتیب برابر با 68 کیلونیوتن و 112 کیلونیوتن بود. مصرف سوخت پیشرانه تی‌اف30 نیز بدون و با پس‌سوز به ترتیب برابر با 150 پوند بر کیلونیوتن ساعت و 562 پوند بر کیلونیوتن ساعت بود.
