راکتورهای هسته ای مرموز در چین و نگرانی هایی برای آن!
مجله تصویری سلاح – در جزیره ای کوچک به نام چانگبیائو (Changbiao) در استان فوجیان چین، شرکت ملی هسته ای چین در حال ساخت دو راکتور هسته ای مرموز است که توجه و البته نگرانی جهانی بسیاری را به به سوی خود جلب کرده اند.
این راکتورها که آغاز به کارشان در سال های 2023 و 2026 برنامه ریزی شده است، هر دو از نوعی به نام China Fast Reactor 600 (CFR-600) هستند. این نوع راکتور یک “تولیدکننده” است، به این معنی که واکنش هسته ای آن سوخت بیشتری از آن چه استفاده می کند، تولید می کند. و این همان چیزی است که توجه دانشمندان از سراسر جهان را به سوی خود جلب کرده است.
هدف بیشتر نیروگاهی های هسته ای استفاده از بیشترین سوخت ممکن و نه تولید بیشتر آن است. این به ویژه زمانی که راکتور پلوتونیوم تولید می کند، درست است. پلوتونیوم به راحتی می تواند به سلاح های هسته ای تبدیل شود.
راکتورهای تولیدکننده در همان سال های اولیه تاریخچه ساخت نیروگاه های هسته ای محبوبیت خود را از دست دادند. امروز، کشورهایی مانند آمریکا، انگلیس و آلمان مدت هاست که برنامه های توسعه راکتورهای تولیدکننده را کنار گذاشته اند.
هسته راکتور تولیدکننده در شهر زارچنی، روسیه
اما این شرایط در مورد چین صدق نمی کند. CFR-600یک راکتور نوترون سریع است که با سدیم خنک می شود، به این معنی که به جای استفاده از آب، مانند بیشتر نیروگاه های هسته ای جهان، این راکتور با سدیم مایع خنک می شود. نوترون های سریع انرژی طبیعی بیشتری نسبت به نوترون های حرارتی دارند که برای عمل باید در محیطی با دمای کنترل شده نگه داشته شوند.
درون CFR-600 سوختی به نام اکسید مخلوط (MOX) وجود دارد که از پلوتونیوم ضایعات هسته ای و اورانیوم تهی شده ساخته می شود. این مرحله بعدی فرآیندی است که چین در سال 2003 با طراحی راکتور سریع آزمایشی چین (CEFR) آغاز کرد. هر یک از دو راکتور CFR-600 توانایی تولید 1500 MWt و 600 MWe انرژی را دارند.
اما مشکل از کجا سرچشمه می گیرد؟ راکتور سریع از اورانیوم بیشتری استفاده می کند و بر همین اساس است که دانشمندان به دلیل هزینه بالای سوخت اورانیوم سالهاست که از آن استفاده نمی کنند.
راکتور CFR-600 در حال ساخت در چین
پس چرا چین در حال ساخت راکتوری تولیدکننده افزون بر مجموعه بزرگی از راکتورهای خنک شونده با آب است؟
اینجاست که وضعیت حتی پیچیده‌تر می شود. به گفته کارشناسان مرکز آموزش سیاست های منع گسترش سلاح های هسته ای (NPEC)، با توجه به مقدار پلوتونیوم قابل تبدیل به سلاح که راکتورهای سریع تولید خواهند کرد، چین می تواند تا سال 2030 تعداد 1,270 کلاهک جنگی هسته ای در اختیار داشته باشد. این تعداد با آنچه در زرادخانه موشک بالستیک بین قاره ای آمریکا وجود دارد، برابری می کند.
به گفته کارشناسان، چین برنامه هسته ای خود را هرچه بیشتر غیر شفاف دنبال می کند. کشورهایی مانند آمریکا، ژاپن و کره جنوبی وضعیت پلوتونیوم غیرنظامی خود را به آژانس بین المللی انرژی هسته ای گزارش می کنند و کارشناسان از چین نیز خواسته اند همین کار را انجام دهد. چین از سال 2017 این گونه عمل نکرده است.
ترجمه: محمد مهدی حیدرپور
