پروژه اتمی محرمانه شوروی در جنگل های لهستان!

مجله تصویری سلاح- پس از آن که مقامات اتحاد جماهیر شوروی در اواسط دهه 60 میلادی تصمیم به راه اندازی سنگرها و یا به اصطلاح بانکرهای هسته ای در لهستان گرفتند، سعی کردند تمامی گام های پیش رو را با رعایت نکات امنیتی بردارند تا از افشای اطلاعات محرمانه پیرامون این برنامه جلوگیری به عمل‌ آید. طبق گزارشات به دست آمده از جانب متخصصین نظامی هدف اصلی روس ها از چنین برنامه ای، نزدیکی بیشتر به اهداف خود در اروپای غربی بود تا در صورت شعله ور شدن آتش جنگ سرد پیروز میدان باشند.

البته با وجود محافظت شدید از پروژه فوق سری مذکور، شوروی مرتکب چندین اشتباه شد که در نهایت همه تلاش های صورت گرفته را با شکست رو به رو ساخت. در ابتدا به منظور توجه هرچه بیشتر به امنیت بانکرهای هسته ای، شوروی حداکثر تلاش خود را به کار بست تا حتی مردم لهستان نیز چیزی از این مسئله ندانند. بدین ترتیب تا پایان جنگ سرد و فروپاشی کامل اتحاد جماهیر شوروی تقریبا هیچکس از وجود نزدیک به 160 کلاهک هسته ای در این تاسیسات اسرار آمیز آگاه نبود.

 

شماری از سربازان لهستانی هم که مسئول ساخت و ساز سنگرها شده بودند، به هیچ سرنخ قابل استنادی دست نیافتند. علت این شکست در جمع آوری اطلاعات کاملا مشخص بود. معمولا هر سرباز در بخش های جداگانه ای مشغول به کار بود و از هدف بزرگتر شوروی چیزی نمی دانست. در جریان کار به برخی از آنها گفته شده بود که در حال کمک برای ساخت پادگان جهت استفاده واحدهای ارتباطی شوروی هستند!

درباره بانکرهای هسته ای شوروی در لهستان چه می دانیم؟

شاید متعجب شوید اما شوروی از سانسور کامل و دقیق نقشه مناطق مختلف لهستان که تحت کنترل این قدرت نظامی قرار داشتند نیز اطمینان حاصل کرده بود. این درست همان اتفاقی است که برای سایر کشورهای زیر نفوذ شوروی مانند مجارستان، آلمان شرقی و بلغارستان هم رخ داده بود. علاوه بر این به منظور ساخت تاسیسات هسته ای سری نواحی پوشیده از جنگل های انبوه با تراکم کم تپه انتخاب شد تا روند استتار و دفاع زمینی با موفقیت بیشتری انجام شود.

از طرفی دیگر موقعیت جغرافیایی بانکرهای هسته ای شرایطی را فراهم آورده بود که در صورت وقوع جنگ پیش از اقدام زمینی معمول از جانب دشمن، شوروی با استفاده از کلاهک های هسته ای انبار شده حمله ضربتی و اولیه خود را به ثمر برساند و تبدیل به برنده قطعی این مبارزه شود.

 

 

اما این همه داستان نبود. شوروی در جهت تجهیز تاسیسات خود نیازمند کارکنان و سربازانی حرفه ای بود که برای راه اندازی، مدیریت و استفاده از پتانسیل هسته ای بانکرها از پایداری روانی کافی برخوردار باشند. به گفته  Grzegorz Kiarszys یکی از اعضای تیم باستان شناسی دانشگاه شچچین لهستان، آنها می بایست بستری مناسب در راستای القای “توهم زندگی عادی” فراهم می کردند. این موضوع به معنای ایجاد شرایط یک زندگی معمولی برای افسران و خانواده های جوان آنها بود. دقیقا به همین علت است که تیم باستان شناسی در بازدید خود از سایت های هسته ای نام برده، با بقایای اسباب بازی های کودکانه رو به رو شدند. اما باز هم با وجود همه این تلاش ها از رعایت موارد امنیتی گرفته تا عادی نشان دادن رویدادهای کلی منطقه، فرماندهان شوروی با اشتباهاتی ساده اما در عین حال مهم به شکست حتمی خود کمک کردند.

برای مثال اولین اشتباه بزرگ شوروی، طراحی و ساخت زمین های فوتبال به همراه مسیرهای مخصوص پیاده روی و دو در فضای بیرونی اطراف تاسیسات محرمانه خود محسوب می شد. این تصمیم در نخستین روزهای رواج استفاده از ماهواره های جاسوسی، خطایی تعیین کننده به شمار می رفت. پروفسورKiarszys  در مقاله خود که توسط مجله آکادمیک روزگار باستان به چاپ رسیده است به نکات کامل تری در این خصوص اشاره می کند: حداقل از دیدگاه نظامی هم چنین اقدامی را تنها می توان یک انتخاب احمقانه توصیف کرد. تاسیساتی مشکوک در میان جنگلی متراکم را تصور کنید که در اطراف خود زمین های فوتبال و مسیرهای دو را یدک می کشد! سوژه ای بکر برای عکاسی هوایی و جلب نظر مفسران ناتو و سیا. البته باید بدانیم که با وجود عکس برداری از این سایت ها، دلیل نمی شود که مفسران نظامی توانسته باشند عملکرد اصلی تاسیسات شوروی را مشخص کنند.

 

 

اشتباه دوم نیز درست مانند قبلی در کمال ساده لوحی و سهل انگاری رخ داده بود. روس ها در تمام طول جاده ای که به بانکرها منتهی می شد، درختان صنوبر کاشته بودند. در واقع آنها تصور می کردند که با این کار یک پوشش سرسبز همه جانبه و طبیعی ایجاد کرده اند و می توانند پروژه را از دید دشمن دور نگه دارند. لازم به ذکر است که یکی از سایت های هسته ای مد نظر در جنگلی پوشیده با درختان راش واقع شده است و در این درختان در فصل پاییز دستخوش تغییر رنگ می شوند. در مقابل چنین اتفاقی برای درختان صنوبر رخ نمی دهد. باز هم طعمه ای هیجان انگیز برای عکس برداری ماهواره ای!

در مجموع با استناد به گزارش باستان شناسی در نتیجه اکتشاف محل، دو بانکر از مجموع سه سایت ذخیره سازی متحمل آسیب گسترده ای شده اند. به نظر می رسد که این تخریب به اواسط دهه 1990 مربوط باشد. علاوه بر این تجهیزات داخلی برخی از سنگرها نیز خارج و ورودی های آنها با استفاده از بتن مسدود شده اند. در هر حال این سکوت بایگانی شده که نهایتا به کمک تیمی از باستان شناسان فعال و خبره شکست، منجر به ایجاد شکافی 23 ساله برای شناخت و کسب آگاهی از چنین سایت های تاریخی مهمی شده است.

مطالب مجله تصویری سلاح را در این لینک دنبال کنید.