کشتی جنگی بشقاب پرنده ای؛ عجیب ترین پروژه نیروی دریایی امپراتوری روسیه!

مجله تصویری سلاح- این بار با یکی از عجیب و غریب ترین پروژه های نظامی روسیه همراه خواهیم شد که قرار بود نیروی دریایی این کشور را از تهدیدات دشمنان حفظ و آن را در سطح جهانی تبدیل به قدرت شماره 1 کند!

– طبق برنامه ریزی های صورت گرفته نیروی دریایی قصد داشت از این طرح متفاوت برای حمل تسلیحات سنگین استفاده کند

پس از جنگ کریمه در سال 1856 (به نبردهای اکتبر 1853 تا فوریه 1856 گفته می‌شود که میان امپراتوری روسیه تزاری از یک سو و امپراتوری دوم فرانسه، امپراتوری بریتانیا، پادشاهی ساردنی و امپراتوری عثمانی از سوی دیگر در شبه جزیره کریمه رخ داد)، ناوگان دریای سیاه (ناوگان نیروی دریایی روسیه در دریای سیاه، دریای آزوف و دریای مدیترانه) مغلوب و صندوق های مالی تخلیه شدند. همچنین بر اساس معاهده پاریس، روسیه دیگر اجازه نداشت هیچ گونه ناوگان فعالی در دریای سیاه داشته باشد.

 

 

با وجود معاهده نام برده، وزارت نیروی دریایی آمادگی خود به منظور پذیرش محدودیت های اعمال شده در نتیجه قرارداد مورد نظر را اعلام نکرد. در ادامه دریاسالارAndrei Alexandrovich Popov که به واسط نقش کلیدی خود طی جنگ کریمه شناخته می شود، طرح پیشنهادی ساخت یک کشتی دایره ای با هدف دفاع ساحلی از شهر بندری سواستوپول در کرانه دریای سیاه و جنوب غربی شبه جزیره کریمه را ارائه داد. دلیل اصلی این ایده غیر معمول تمایل فراوان مقامات روسیه به صرفه جویی در هزینه های مالی بود.

علاوه بر این یک کشتی جنگی با بدنه مدور می توانست تسلیحات فوق بزرگ و فوق سنگین (از 21 تن به بالا) را به راحتی جا به جا کند. از طرفی دیگر یک کشتی نظامی با طول و عرض یکسان، مشکلات چرخش و تغییر جهت کشتی های معمولی را هم نداشت و این خود مزیتی اضافه برای نیروهای روسیه به شمار می رفت.

 

 

– در تمام طول تاریخ تنها 2 کشتی جنگی مدور ساخته شده است

وزارت نیروی دریایی روسیه پیشنهاد Popov را پذیرفته بود و آن را ایده ای منطقی می دانست. گذشته از این محدودیت های پیمان پاریس در سال 1871 برداشته شد و این بدین معنا بود که یک کشتی دایره ای دیگر به عنوان سنگری نظامی طبقه بندی نمی شود. بدین ترتیب در همان سال امپراتور الکساندر دوم پروژه مذکور را برای ساخت نخستین کشتی که پوپووکا (به افتخار طراح آن) نامیده شده بود، تایید کرد. در نهایت پوپووکا یا نووگورود با قطر تقریبی 30 متر معرفی شد.

امپراتور دستور داد که از نووگورود در قالب یک طرح مبنا برای ساخت 10 کشتی مشابه مدور دیگر استفاده شود. این فرمان نقطه شروعی برای ایجاد یک تغییر کلی در ناوگان دریای سیاه به شمار می رفت. با این حال در واقعیت فقط 2 کشتی جنگی دایره ای شکل ساخته شد. دومین کشتی Vitse-Admiral Popov نام داشت.

 

 

– کشتی های مدور بسیار کند بودند

پوپووکا به راستی قادر به حمل تسلیحات نظامی فوق سنگین در دوره مربوطه بود اما نمونه ای به شدت کند محسوب می شد. این امر طی جنگ با ترکیه در سال 1877 کاملا آشکار شد. عملا در تمام مدت زمان جنگ، از هر دو کشتی برای مقاصد دفاعی استفاده شده بود. اما اولین باری که قرار شد به صحنه نبرد فرستاده شوند، پوپووکاها نتوانستند در برابر کشتی های ترکیه مقاومت کنند (هرچند این کشتی ها از نظر قدرت جنگی نسبت به دشمنان ترک یک سر و گردن بالاتر بودند). چندی بعد این حادثه توسط کمیسیون ویژه بررسی و مشخص شد که کشتی های مدور نمی توانند با موفقیت از پس نبردهای دور از ساحل برآیند.

در واقع به پوپووکاها هرگز از دید برتری دریایی نگاه نشده بود و به همین علت به هیچ وجه برای ناوبری در مسافت های طولانی مناسب نبودند. همانطور که Popov گفت، این کشتی ها در عوض گزینه هایی بسیار مطلوب برای دفاع ساحلی محسوب می شوند. در مجموع قابلیت های عملیاتی پوپووکا با انتظارات وزارت نیروی دریایی در قالب یک کشتی جنگی تمام عیار همخوانی نداشتند.

 

 

– امپراتور یک کشتی تفریحی دایره ای برای خودش سفارش داد!

حتی پس از شکست مفتضحانه پوپووکا، باز هم دریاسالار ایده ساخت کشتی های دایره ای را رها نکرد و پیشنهادی مبنی بر طراحی یک کشتی تفریحی مدور را به امپراتور الکساندر دوم ارائه داد. امپراتور با این طرح به دو شرط موافقت کرد: نخست آن که سرعت این کشتی می بایست بیش از دو برابر کشتی های جنگی مدور باشد و همینطور بتوان از آن برای ناوبری دریایی هم استفاده کرد.

کشتی سلطنتی مذکور لیوادیا نام گرفت و در انگلستان مونتاژ شد. این محصول در ادامه آماده آزمایشات دریایی شد اما پس از گرفتاری در چنگ طوفان به بدنه آن آسیب رسید و عملا از کار افتاد.

تصویری از کشتی دایره ای لیوادیا

 

– پروژه کشتی جنگی بشقاب پرنده ای پس از مرگ امپراتور به کلی متوقف شد

هنگامی که الکساندر سوم به سلطنت رسید، دوران کشتی های مدور به پایان رسیده بود. در راستای تغییرات صورت گرفته، وزارت نیروی دریایی مجددا سازماندهی و Popov نیز از پروژه معماری کشتی مدور روسی کنار گذاشته شد. هرچند بعدها در سال 1891 وی به درجه دریاسلار ارتقا مقام یافت اما دیگر هیچ گونه مسئولیت رسمی در نیروی دریایی نداشت.

2 کشتی جنگی مدور ساخته شده هم به عنوان خطوط دفاع ساحلی حفظ شدند و تا سال 1903 در وضعیت خدمت فعال باقی ماندند. این در حالی است که کشتی تفریحی دایره ای امپراتوری سرنوشت به مراتب کوتاه تری داشت. مبلمان و سایر تجهیزات آن تدریجا حذف و به انبارهای کالا منتقل شدند. خود کشتی لوکس نیز به یک کشتی ساده و سبک تر برای حمل ذغال سنگ تغییر کاربری داد.

مطالب مجله تصویری سلاح را در این لینک دنبال کنید.