آشیانه گرگ؛ نمونه ای از مهندسی فناناپذیر نازی ها!
مجله تصویری سلاح- آشیانه گرگ یکی از چندین ستاد نظامی آدولف هیتلر طی جنگ جهانی دوم بود که با هدف آغاز عملیات بارباروسا ساخته شد. این عملیات در واقع اسم رمز حمله نیروهای محور به رهبری آلمان نازی به شوروی در سال 1941 محسوب می شد. گفتنی است که روند ساخت و ساز مجموعه تاسیسات آشیانه گرگ توسط سازمان مهندسی شهری و نظامی تت صورت گرفته بود.
سایت فوق سری مذکور در جنگل های ماسوری که حدودا در 8 کیلومتری شرق شهری کوچک مربوط به پروس خاوری تحت عنوان کنتشین قرار دارد، توسعه یافت. این منطقه همان لهستان کنونی است. سه ناحیه امنیتی مجتمع مرکزی را که پناهگاه رهبر نازی در آن واقع شده بود، محاصره می کردند و حفاظت شدیدی توسط نیروهای گارد آموزش دیده از آن به عمل می آمد.
با وجود چنین تدابیر محافظه کارانه ای، تعدادی از افسران ارتش آلمان به منظور حذف کامل هیتلر و جلوگیری از شکست این کشور در جنگ جهانی دوم، کودتای 20 ژوئیه 1944 را ترتیب دادند و طی آن اقدام به بمب گذاری مقر نظامی وی در جبهه شرقی یا همان آشیانه گرگ کردند! لازم به ذکر است که با وجود صدمات جدی به ساختمان مورد نظر، هیتلر بدون هیچ گونه آسیب قابل ملاحظه ای از این ترور جان سالم به در برد.
رهبر آلمان نازی برای اولین بار در تاریخ 23 ژوئن سال 1941 وارد مقر فرماندهی خود در آشیانه گرگ شد و در مجموع بیش از 800 روز را طی یک دوره 3 سال و نیمه تا عزیمت نهایی خود در 20 نوامبر سال 1944 در همین مرکز سپری کرد. در اواسط همین سال پروژه گسترش و تقویت بسیاری از بناهای اصلی آشیانه گرگ شروع شد. البته این بازسازی به علت پیشروی سریع ارتش سرخ هنگام حمله بالتیک در اواخر سال 1944 هیچگاه به سرانجام نرسید.
در ادامه نازی ها تلاش کردند تا پیش از غلبه نیروهای شوروی، بخش اعظم ستادهای نظامی خود را منهدم کنند. بدین ترتیب عملیات انفجار در تاریخ 25 ژانویه سال 1945 آغاز شد که البته با توجه به استحکام بالای آشیانه گرگ، چندان هم موفقیت آمیز نبود. نیروهای نازی 48 ساعت قبل از ورود نیروهای شوروی این پایگاه را ترک کردند.
اما چرا عنوان آشیانه گرگ؟ گرگ نام مستعاری بود که هیتلر علاقه زیادی به استفاده از آن داشت و در اوایل دهه 1930 میلادی آن را تبدیل به لفظی متداول ساخت. اغلب کسانی که حلقه صمیمی دوستان هیتلر را تشکیل می دادند، وی را با همین نام خطاب می کردند. حتی مقرهای دیگری در بلژیک، فرانسه و اوکراین نیز وجود داشتند که با همین سیستم خوانده می شدند.
روند ساخت و ساز
اواخر سال 1940 بود که تصمیم ساخت آشیانه گرگ آن هم وسط جنگل گرفته شد. موقعیت جغرافیایی این پناهگاه به گونه ای بود که از جاده های اصلی و نواحی شهری فاصله داشته باشد. این مجموعه با مساحت 6.5 کیلومتر مربع در دوران اوج خود پذیرای نزدیک به دو هزار نیرو محسوب می شد که همگی در آشیانه گرگ زندگی و کار می کردند. در بین این افراد 20 خانم نیز حضور داشتند که تعدادی از آنها مسئول بررسی سلامت غذای مصرفی هیتلر از نظر وجود هر گونه مسمویت عمدی و یا غیرعمدی بودند.
دیوارهای آشیانه گرگ 8 متر ارتفاع داشتند و در فضای بزرگ مقر نامبرده نزدیک به 200 تاسیسات متفاوت به چشم می خورد. از جمله مهم ترین امکانات آن می توان به دو باند فرودگاه و یک ایستگاه قطار اشاره کرد که همگی تحت حفاظت دائمی سامانه های ضد هوایی و میادین مین قرار داشتند. گفتنی است که تمام ساختمان های داخل مجموعه با بوته ها، چمن ها و درختان مصنوعی بر سطح پشت بام های مسطح استتار شده بودند. این شبکه گیاهی بین فضاهای ساختمانی نیز برقرار بود و از بالا درست مانند یک زمین جنگلی متراکم دست نخورده دیده می شد.
بر اساس اظهارات تراودل یونگه منشی شخصی پیشوای آلمان نازی طی جنگ جهانی دوم، هیتلر در اواخر سال 1943 و اوایل سال 1944 بارها در خصوص احتمال بمباران هوایی آشیانه گرگ توسط متفقین صحبت به میان آورده بود. طبق توضیحات یونگه هیتلر دائما این جملات را تکرار می کرد: “آنها دقیقا می دانند کجا هستیم و یقینا روزی با استفاده از بمب های هدایت شونده هر آنچه در این مکان وجود دارد را نابود می کنند. من انتظار حمله آنها را دارم”
این در حالی بود که هیچگاه حتی یک حمله هوایی نیز صورت نگرفت و تا به حال مشخص نشده که آیا متفقین از اهمیت آشیانه گرگ و موقعیت دقیق آن مطلع بوده اند یا خیر. به نظر می رسد که نیروهای شوروی برای نخستین بار به دنبال پیشروی به سوی آلمان در اوایل سال 1945 با مکان جغرافیایی و مقیاس این مجموعه آشنا شده باشند. لازم به ذکر است که در راستای فرمان هیتلر به منظور انفجار آشیانه گرگ، از چندین تن مواد منفجره استفاده شد. برای مثال یکی از پناهگاه ها به تنهایی نیازمند 8 هزار کیلوگرم TNT بود. بیشتر ساختمان ها به دلیل وسعت زیاد و همچنین اسکلت قوی تنها تا حدی جزئی تخریب شدند.
امروزه آشیانه گرگ در اختیار اداره جنگل داری لهستان قرار دارد و از آن به عنوان جاذبه گردشگری استفاده می شود. طبق آمار به دست آمده تا سال 2019، سالیانه نزدیک به 300 هزار نفر از این مکان عجیب و غریب بازدید می کنند. به این دلیل است که مقامات لهستانی نگران تبدیل شدن آشیانه گرگ به زیارتگاهی برای نئونازی ها هستند.
مطالب مجله تصویری سلاح را در این لینک دنبال کنید.
