درباره ویکتور؛ بمب افکن اتمی انگلیسی!

مجله تصویری سلاح- هندلی پیج ویکتور یک بمب افکن استراتژیک بریتانیایی مجهز به موتور جت است که توسط اولین شرکت سازنده هواگرد با سهامی عام در انگلستان به نام “هندلی پیج” طراحی و توسعه یافت. اوج فعالیت این کمپانی مربوط به دوران جنگ سرد می شود. هندلی پیج ویکتور سومین و آخرین بمب افکن سری V بود که به نیروی هوایی سلطنتی خدمت کرد.

طراحی و توسعه

این محصول به عنوان بخشی از پروژه تعیین استراتژی های خاص برای تولید و استفاده از تسلیحات هسته ای هوابرد بریتانیا وارد مراحل ساخت خود شد و در نهایت نیز به دلیل خستگی مواد (شکست ماده در اثر اعمال نیروهای متناوب و تنش های تکرار شونده) از عملیات کنار گذاشته شد. در ادامه شماری از ویکتورهای تولید شده برای مقاصد شناسایی استراتژیک اصلاح و مجهز به ترکیبی از رادارها، دوربین ها و همینطور سنسورهای مختلف شدند. در واقع پس از آن که پروژه بازدارندگی هسته ای در اختیار موشک های پلاریس نیروی دریایی بریتانیا با قابلیت پرتاب از زیردریایی ها قرار گرفت، ناوگانی بزرگ از بمب افکن های V نیز با چالش مواجه شدند. در نتیجه این اقدام تعداد زیادی از ویکتورهای باقی مانده به تانکرهای سوخت گیری هوایی تبدیل شدند. طی جنگ فالکلند، تانکرهای ویکتور با هدف سوخت رسانی هوایی به بمب افکن های استراتژیک آورو والکان مورد استفاده قرار گرفتند.

آخرین نمونه از بمب افکن های استراتژیک هندلی پیج ویکتور در تاریخ 15 اکتبر سال 1993 از خدمت رسمی کنار گذاشته شد. هواپیماهای دیگری همچون ویکرز VC10 و لاکهید تری استار برای ایفای نقش سوخت رسانی هوایی جایگزین ویکتور شدند.

تصویری از ویکرز VC10

 

تصویری از لاکهید تری استار

 

تصویری از هندلی پیج ویکتور

 

منشا ویکتور و سایر بمب افکن های سری V، برنامه قدیمی تسلیحات اتمی بریتانیا و سیاست های بازدارندگی هسته ای که به دنبال جنگ جهانی دوم تصویب شده بودند، محسوب می شود. بر اساس یکی از استانداردهای مطرح شده ویژگی های مشخصی برای تسلیحات اتمی اعلام شد: طول سلاح می بایست از 7.37 متر، قطر آن از 1.5 متر و وزن آن از 4500 کیلوگرم کمتر باشد. در همین زمان وزارت هوانوردی نیز الزامات جدیدی را برای طراحی بمب افکن به منظور جایگزین سازی با بمب افکن های سنگین قدیمی مجهز به موتورهای پیستونی ارائه داد که در نتیجه آن هندلی پیج ویکتور متولد شد.

ویکتور هواپیمایی مجهز به ظاهری آینده نگر و چهار موتور توربوجت محصور شده میان بال هایی قطور بود. چنین طراحی متفاوتی را به سختی می توان در پرنده های دیگر مشاهده کرد و به همین دلیل تشخیص ویکتور از دوستان خود کار چندان دشواری نیست. بمب افکن مذکور 5 نفر خدمه متشکل از دو خلبان و سه نیروی همراه (یک نقشه خوان، یک اپراتور رادار و یک افسر تجهیزات الکترونیک هوانوردی) داشت. درست مانند سایر بمب افکن های V، در این نمونه نیز تنها خلبانان از حضور صندلی پران بهره می بردند. از آن جایی که ویکتور به عنوان بخشی از یک پروژه هسته ای معرفی شده بود، از رنگ سفید ضد فلش (تلالو) برای رنگ‌ آمیزی بدنه استفاده شد. این نوع از رنگ سفید معمولا در بمب افکن های هسته ای بریتانیا، شوروی و آمریکا دیده می شد و هدف از آن منعکس ساختن برخی از تشعشعات حرارتی منشا گرفته از انفجارهای هسته ای بود. بدین ترتیب مجموعه خلبان، سرنشینان و حتی خود پرنده نظامی نیز از آثار زیان بار حملات و یا حادثه های اتمی به طور نسبی در امان می ماندند. در ادامه پس از کاندید شدن بمب افکن های V برای اجرای ماموریت های مختلف در سطح پروازی پایین طی دهه 1960، رنگ منتخب هم از سفید ضد فلش به سبز و خاکستری تاکتیکی تغییر یافت. این رنگبندی باعث شد که احتمال تشخیص هواپیما توسط ناظر زمینی کاهش یابد.

 

 

محفظه بمب ویکتور در مقایسه با نمونه های هم رده خود، به طرز قابل توجهی بزرگتر بود و بدین ترتیب قابلیت بیشتری برای حمل بمب های سنگین به ازای کاهش برد در اختیار داشت. این محفظه می توانست تا یک بمب گرند اسلم 10000 کیلوگرمی یا دو بمب تال بوی 5400 کیلوگرمی و یا حداکثر 39 مین دریایی به وزن 910 کیلوگرم را در خود جای دهد. علاوه بر موارد فوق، نواحی مخصوصی در قسمت زیر بال ها نیز طراحی شده بود که بتواند ظرفیت کمکی از 28 بمب 453 کیلوگرمی را در اختیار محفظه اصلی قرار دهد. با این حال طرح مذکور هیچ گاه به صورت عملی پیگیری نشد. همانند دو بمب افکن سری V دیگر، ویکتور نیز مجهز به سیستم ناوبری و بمباران (به اختصار NBS) بود. برای این منظور هم پرنده فوق از سیستم های راداری متعدد استفاده می کرد.

 

 

شماری از انواع مختلف هندلی پیج ویکتور

HP.80: پروتوتایپ، دو فروند از این نمونه ساخته شد

B.1: هواپیمای بمب افکن استراتژیک که در مجموع 50 فروند از آن ساخته شد و یکی از نمونه های اصلی محسوب می شود

B.1A: نسخه ارتقا یافته از B.1 که مجهز به رادار هشدار دهنده در قسمت دم بوده است، 24 فروند B.1 به B.1A تغییر یافتند

BK.1: نمونه مخصوص سوخت گیری هوایی که 11 فروند از آن ساخته شد

BK.1A: نسخه ای دیگر ویژه سوخت گیری هوایی که 14 فروند از آن ساخته شد

B.2: هواپیمای بمب افکن استراتژیک که در مجموع 34 فروند از آن ساخته شد و یکی از نمونه های اصلی محسوب می شود

B.2RS: هواپیمای مجهز به جنگ افزار هسته ای موشک بلو استیل

B(SR).2: هواپیمای مخصوص شناسایی استراتژیک

مشخصات پروتوتایپ HP.80

– نقش: بمب افکن استراتژیک و یا هواپیمای سوخت رسان هوایی

– محل تولید: بریتانیا

– تولیدکننده: کمپانی هندلی پیج

– نخستین پرواز: 24 دسامبر سال 1952

– بازنشستگی: 1993

– اپراتور اصلی: نیروی هوایی سلطنتی

– تولید شده به سال: 1952 الی 1963

– هزینه ساخت: 300 الی 400 هزار پوند

مشخصات هندلی پیج ویکتور B.1

– خدمه: 5 نفر

– طول: 35.03 متر

– عرض بال: 34 متر

– ارتفاع: 8.573 متر

– مساحت سطح بال: 223.5 متر مربع

– وزن خالی: 40383 کیلوگرم

– بیشینه وزن برخاست: 92986 کیلوگرم

– موتور هواگرد: 4 موتور توربوجت آرمسترانگ سیدلی سابفیرA.S.Sa.7

– حداکثر سرعت: 1009 کیلومتر بر ساعت در ارتفاع 11000 متری

– برد: 9662 کیلومتر

– سقف پرواز: 17000 متر

– تسلیحات: تا 35 بمب 450 کیلوگرمی یا یک بمب هسته ای یلو سان

مطالب مجله تصویری سلاح را در این لینک دنبال کنید.