8612 نمایش

M551 شرایدن؛ دوزیست سبک آمریکایی

مجله تصویری سلاح- M551 شرایدن یک تانک سبک ساخت آمریکا بود که به احترام فیلیپ شرایدن، ژنرال ارتش اتحادیه طی جنگ داخلی آمریکا نام گذاری شد. قرار بود این تانک به گونه ای طراحی شود که قابلیت فرود به کمک چتر نجات و عبور از رودخانه را داشته باشد. از نظر تسلیحاتی نیز M551 شرایدن مجهز به توپ/لانچر با کالیبر 152 میلی متر بود که هم می توانست اقدام به شلیک مهمات معمولی کند و هم موشک هدایت شونده ضد تانک MGM-51 Shillelagh.

M551 شرایدن برای نخستین بار در سال 1967 به خدمت ارتش آمریکا درآمد و بنابر صلاح دید کریگتون آبرامز (فرمانده نیروهای ارتش آمریکا طی جنگ ویتنام) در ژانویه سال 1969 نیز در جنوب ویتنام به منظور مشارکت در عملیات های نظامی حضور یافت. در آوریل و اوت همین سال هم تانک های M551 به ترتیب در اختیار واحدهای نظامی اروپا و کره جنوبی قرار گرفتند. امروزه با وجود آن که تانک مذکور از خدمت عملیاتی کنار گذاشته شده است، جنگ های متعددی را همچون جنگ ویتنام، حمله آمریکا به پاناما و همینطور جنگ خلیج فارس در کارنامه نظامی خود به همراه دارد. شرایدن به صورت رسمی و بدون معرفی جایگزین مناسبی برای آن در سال 1996 بازنشسته شد. با این حال تعداد زیادی از این تانک ها برای خدمت در مرکز آموزش ملی فورت ایروین و همچنین فورت ناکس (پایگاه ارتش آمریکا در کنتاکی) حفظ شدند. شماری از شرایدن های باقی مانده نهایتا در سال 2003 از مرکز آموزش ملی فورت ایروین نیز کنار گذاشته شدند.

طراحی و توسعه

سریعا پس از اتمام جنگ جهانی دوم، ارتش آمریکا M41 واکر بولداگ را به عنوان یک تانک سبک برای خدمت نظامی معرفی کرد. اما مشکلاتی در خصوص این نمونه پیشنهادی وجود داشت. برای مثال طول زندگی و برد کروز آن نسبتا کوتاه بود و با وزن 25 تنی چندان به یک تانک سبک واقعی شبیه نبود. بدین ترتیب قرار شد که با حفظ سیستم تسلیحاتی، تانک نام برده با نسخه ای سبک تر جایگزین شود. نتیجه این تلاش ها تانک سبک T71 و T92 بود. با وجود ارائه طرح این دو نمونه جدید زمانی که پروتوتایپ ها در حال ورود به مرحله آزمایش بودند، اطلاعات مهمی از تانک سبک دوزیست شوروی تحت عنوان PT-76 در دسترس قرار گرفت. از آن جایی که PT-76 دوزیست بود، طولی نکشید تا درخواست تجهیز تانک های سبک به قابلیت شنا از جانب مقامات آمریکایی ثبت شود. به دلیل آن که T92 در آن زمان وارد مرحله تولید پروتوتایپ شده بود، امکان تغییر پیکربندی و سیستم نیروی محرکه این تانک برای تبدیل به یک نمونه دوزیست به راحتی امکان پذیر نبود. در نتیجه طرحی کاملا جدید به نام XM551 کلید خورد.

در دهه 1960، ارتش آمریکا با همکاری آلمان غربی قصد توسعه یک تانک اصلی میدان نبرد را داشت. از این رو ارتش نگران بود که کنگره تامین بودجه هر دو برنامه طراحی و ساخت تانک را نپذیرد و بدین ترتیب تصمیم گرفت که شرایدن را به عنوان یک خودروی زرهی مخصوص عملیات های شناسایی دسته بندی کند. در واقع به خاطر این سیاست، M551 جدید نتوانست به طور رسمی در قالب یک تانک سبک شناخته شود و به جای آن در گروه خودروهای زرهی شناسایی/ خودروهای تهاجمی هوابرد جایگذاری شد.

تصویری از M41 واکر بولداگ

تصویری از PT-76

تصویری از M551 شرایدن

سرانجام روند تولید در تاریخ 29 ژوئیه سال 1966 آغاز شد و اولین سری از تانک های M551 شرایدن در ماه ژوئن سال بعد در اختیار گردان یکم، هنگ زرهی 63 ام فورت رایلی (ناحیه ای شهرکی در کانزاس آمریکا) قرار گرفتند. در مجموع از سال 1966 تا 2 نوامبر سال 1970، 1662 دستگاه شرایدن ساخته و تکمیل شد. هزینه کلی برنامه M551 نیز چیزی حدود 1.3 میلیارد دلار اعلام شده بود. گفتنی است که این تانک به قابلیت دوزیستی مد نظر مقامات نظامی نیز مجهز شد و می تواسنت رودخانه ای با عرض 45.7 متر را به راحتی شنا کند.

انواع

XM551/M551: M551 نسخه تولیدی پایه به شمار می رفت که روند ساخت آن در سال 1967 آغاز شد. مدل XM551 نیز به صورت محدود در سال 1965 تولید شد.

“Two Box” M551: به علت یک سری از کاستی های مطرح در مورد موشکShillelagh ، تمام اجزای بخش کنترل آتش و سیستم هدایتی سامانه موشکی حذف شدند (تنها دو جز از آنها شامل منبع تغذیه و سنسور نواخت آتش حفظ شدند که هر دوی آنها برای عملیات پایدار سازی برجک مورد نیاز بودند). بدین ترتیب فضاهای اضافی با استفاده از دو جعبه مجزا پر شد. یکی از آنها محتوی مهمات 7.62×51mm NATOو دیگری نیز مختص مهمات 12.7×99mm NATO بود.

M551A1: نمونه ارتقا یافته از M551 مجهز به مسافت یاب لیزری.

M551 NTC: این دسته تانک هایی هستند که در مرکز آموزش ملی فورت ایروین برای اهداف آموزشی دستخوش تغییرات مختلف در پیکربندی خود شدند.