هواپیمایی که 640000 تن بمباران داشته است!

مجله تصویری سلاح- بوئینگ B-17 فلایینگ فورترس از جمله بمب افکن های سنگین چهار موتوره ای است که برای تفنگداران هوایی ارتش آمریکا در دهه 1930 میلادی طراحی و ساخته شد. در آن دوران برای تولید این هواپیما رقابتی بزرگ میان دو کمپانی داگلاس و مارتین شکل گرفته بود اما در نهایت بوئینگ توانست شرایط مد نظر تفنگداران هوایی ارتش آمریکا را به خوبی و بهتر از دو رقیب دیگر عملی سازد و بدین ترتیب قرارداد تولید 200 فروند از بمب افکن مذکور را به دست آورد. گفتنی است که در ادامه به دنبال سقوط اولین پروتوتایپ ساخته شده، بوئینگ نیز قرارداد B-17 فلایینگ فورترس را از دست داد. از زمان معرفی این هواپیما در سال 1938، B-17 طراحی های متعددی را به خود دیده که همین موضوع آن را پس از بمب افکن کانسالیدیتید B-24 لیبراتور و هواگرد یونکرس 88 تبدیل به سومین بمب افکن تولید انبوه تمام تاریخ نظامی کرده است.

تصویری از کانسالیدیتید B-24 لیبراتور

 

تصویری از یونکرس 88

 

تصویری از بوئینگ B-17 فلایینگ فورترس

 

تفنگداران هوایی ارتش آمریکا که به اختصار USAAC گفته می شود، بمب افکن مورد بحث را به عنوان یک سلاح استراتژیک خریداری کرد. B-17 فلایینگ فورترس محصولی نسبتا پر سرعت، با قابلیت پرواز در ارتفاع بالا و در واقع یک بمب افکن دور برد به همراه سیستم تسلیحاتی سنگین بود که می توانست وزن قابل توجهی از بمب را حمل کند. لازم به ذکر است که B-17 بیش از هر هواپیمای آمریکایی دیگری طی جنگ جهانی دوم، مواضع دشمن را بمباران کرده است. از 1.5 میلیون تن بمب پرتاب شده توسط هوایپماهای آمریکا بر فراز آلمان و نواحی اشغال شده آن، 640000 تن مرتبط با بمب افکن B-17 است. از این محصول همه فن حریف به طور گسترده برای بمباران راهبردی اهداف صنعتی و نظامی آلمان استفاده شد. اما آنچه که B-17 را تبدیل به یک بمب افکن متمایز کرده، عکس ها و داستان های منتشر شده از نمونه های خسارت دیده بود که توانسته بودند با موفقیت به پایگاه های مربوطه بازگردند. از جمله دیگر نقش های این هواپیما به جز بمب افکن، می توان به ترابری هوایی، پرنده ضد زیردریایی و همچنین نمونه مخصوص امداد و نجات اشاره کرد. تا ماه مه سال 2015، 10 فروند بمب افکن B-17 در وضعیت مناسب برای پرواز قرار داشتند که البته از هیچ کدام آنها استفاده عملیاتی نشد. علاوه بر موارد فوق، این بمب افکن در جنگ علیه ژاپن در اقیانوس آرام (تا اواسط سال 1943) مورد استفاده قرار گرفت.

طراحی و توسعه

در تاریخ 8 اوت سال 1934، USAAC قراردادی مبنی بر ساخت یک بمب افکن چند موتوره به منظور جایگزینی با مارتین B-10 را به مزایده گذاشت. تفنگداران هوایی به دنبال بمب افکنی بود که قابلیت تقویت نیروهای خودی در پاناما، آلاسکا و هاوایی را در اختیار داشته باشد. مهم ترین ملزومات این قرارداد ظرفیت بارگیری بالا و در عین حال مفید برای پرتاب بمب در ارتفاع 3000 متری به مدت 10 ساعت با حداکثر سرعت 320 کیلومتر بر ساعت بود. البته شرایط ایده آل مد نظر USAAC برد معادل 3200 کیلومتر و حداکثر سرعت 400 کیلومتر بر ساعت محسوب می شد که جز الزامات ساخت ذکر نشدند.

 

 

همانطور که اشاره شد، کمپانی بوئینگ در ابتدا توانست نظر USAAC را جلب کند و قرارداد را به دست آورد. اولین پروتوتایپ ساخته شده از B-17 توسط این کارخانه، مدل 299 نام گرفت که از طریق خود کمپانی بوئینگ تامین بودجه شده بود. سیستم تسلیحاتی این نسخه متشکل از پنج قبضه مسلسل 7.62 میلی متری و ظرفیت حمل بمب معادل 2200 کیلوگرم بود. لازم به ذکر است که در طراحی هواپیما از موتورهای شعاعی پرت اند ویتنی R-1690 هورنت استفاده شد. هر کدام از این موتورها در ارتفاع 2100 متری می توانستند 750 اسب بخار نیرو تولید کنند. با این حال به علت حادثه سقوط، بوئینگ نتوانست قرارداد به دست آمده را به سرانجام برساند. در ادامه کمپانی داگلاس هزینه تولید هر واحد به ازای سفارش ساخت 220 فروند B-17 را 58200 دلار (حدود 1.06 میلیون دلار کنونی) اعلام کرد. این در حالی است که هزینه برآورد شده توسط بوئینگ 99620 دلار (حدود 1.82 میلیون دلار کنونی) گزارش شده بود. لازم به ذکر است که مقامات ارتش تمایل زیادی به پایین نگه داشتن هزینه ها داشتند و از این رو 133 فروند داگلاس B-18 دو موتوره سفارش داده شد.

فلایینگ فورترس به عنوان یک نماد

B-17 فلایینگ فورترس ظرف مدت زمان کوتاهی تبدیل به نماد قدرت هوایی آمریکا شد. بسیاری از خلبانانی که با دو هر دو هواپیمای B-17 و B-24 پرواز کرده بودند، بمب افکن B-17 را به خاطر پایداری قابل توجه و سهولت بیشتر در پرواز به هواپیمای دیگر ترجیح دادند. سیستم های الکتریکی آن نیز حساسیت کمتری به آسیب های وارده داشتند. همچنین گفتنی است که در صورت از دست رفتن یکی از موتورها، B-17 تجربه راحت تری از پرواز را در مقایسه با B-24 در اختیار خلبان قرار می دهد. مجموعه ای از این عوامل در کنار تصاویر هواپیماهای B-17 بازمانده از صدمات جنگی، بر محبوبیت هرچه بیشتر بمب افکن های نام برده افزودند. هرچند که این هواپیما ظرفیت حمل بمب کمتری از B-24 داشت، اما سطح رضایتمندی نیروهای نظامی از آن به مراتب بالاتر بود.

 

 

طی تمام دوران تولید، انواع مختلفی از B-17 فلایینگ فورترس توسعه یافت که هر کدام از آنها در چندین ویژگی با یکدیگر تفاوت داشتند. در این میان می توان به مدل B-17G اشاره کرد که تسلیحات آن به 13 قبضه افزایش یافته بود. این مدل در واقع نسخه نهایی از بمب افکن فلایینگ فورترس به شمار می رود که در مقایسه با جد خود یعنی B-17F، اصلاحات متعددی را به خود دید و در مجموع 8680 فروند از آن تولید شد. آخرین فروند از مدل B-17G ساخته کمپانی لاکهید مارتین در سال 1945 است.

مشخصات بوئینگ B-17 فلایینگ فورترس

– نقش: بمب افکن سنگین

– محل تولید: آمریکا

– تولیدکننده اصلی: بوئینگ

– نخستین پرواز: سال 1935

– معرفی شده به سال: 1938

– بازنشستگی: سال 1968 از نیروی هوایی برزیل

– تولید شده به سال: 1936 الی 1945

– تعداد ساخته شده: 12731 فروند

– هزینه ساخت هر واحد: 2.7 میلیون دلار در سال 2018

– انواع: XB-38، YB-40 و C-108 فلایینگ فورترس

مشخصات عمومی B-17G:

– خدمه: 10 نفر

– طول: 22.66 متر

– عرض بال: 31.62 متر

– ارتفاع: 5.82 متر

– مساحت سطح بال: 132 متر مربع

– وزن خالی: 16391 کیلوگرم

– بیشینه وزن برخاست: 29710 کیلوگرم

– موتور هواگرد: 4 موتور شعاعی توربوسوپرشارژ  Wright R-1820-97 “Cyclone” با قدرت هر کدام 1200 اسب بخار

– حداکثر سرعت: 462 کیلومتر بر ساعت

– سرعت کروز: 293 کیلومتر برساعت

– برد: 3219 کیلومتر با 2700 کیلوگرم ظرفیت بارگیری بمب

– سقف پرواز: 10900 متر

– بارگیری بال: 186 کیلوگرم بر متر مربع

– نسبت نیرو به وزن: 0.089 اسب بخار به پوند

– تسلیحات: 13 مسلسل برونینگ M2 در 9 موقعیت

– بارگیری بمب: در ماموریت های کوتاه برد معادل 3600 کیلوگرم، در ماموریت های طولانی برد معادل 2000 کیلوگرم

مطالب مجله تصویری سلاح را در این لینک دنبال کنید.